Eén dezer dagen buigen de leden van het Koninklijk Friesch Paarden Stamboek zich over de benoeming van een nieuw bestuur. De vraag is echter of er leden zijn die zich voor het bestuur kandidaat stellen. Rechtszaken, financiële perikelen en dreigementen zijn aan de orde van de dag. De glans van het Koninklijke FPS is al zover verdoft, dat hare majesteit de Koningin de titel maar beter kan intrekken.
Fiere en glanzende zwarte paarden, daar draait het allemaal om bij het FPS. Tenminste daar zou het om moeten draaien. Het enige zwart dat het stamboekbestuur echter nog ziet is het zwart van de toga´s van de advocaten die het moet inhuren en het zwart van politie- en beveiligersuniformen.
Nog maar een paar jaar geleden groeiden de bomen de spreekwoordelijke hemel in. Het stamboek groeide als kool, niet in de laatste plaats door de internationale belangstelling van het Friese paard en geweldige sommen geld die voor de zwarte parels werden betaald. Een groot stamboek verdiend een mooi paardencentrum, zo dachten de toenmalige bestuurders en dat kwam er in 2000, geopend door de Koningin. Nog geen drie jaar laten bleek datzelfde centrum miljoenen te hebben opgeslokt omdat de exploitatie niet uit kon. De Friezen hadden duidelijk een te ruime jas gekocht; grootheidswaanzin die het stamboek aan de rand van de financiële afgrond bracht. Het bestuur wordt na een aantal hete vergadersessies de laan uit gestuurd en een interim bestuur gaat orde op zaken stellen. Na een jaar en een aantal maanden wordt in september 2004 een nieuw bestuur gekozen, deels uit het interim bestuur, deels uit een groep nieuwe kandidaten. Hoewel het nieuwe bestuur er niet zonder slag of stoot kwam, kozen de stamboekleden uiteindelijk in ruime meerderheid voor het bestuur.
Februari 2005 barst de bom, het grootste deel (5 man) van het bestuur onder leiding van voorzitter Jaap van der Meulen treedt af. Waren de 5 opstappers het zat, of deden ze een tactische zet waarbij alles in het honderd zou lopen en de leden weer op hun knieën zouden komen vragen of ze terug wilden komen. De man die het voortouw nam om het stamboek van de financiële ondergang te redden, gooide het bijltje erbij neer. Niet omdat het stamboek zo slecht ging, maar ogenschijnlijk alleen omdat 2 bestuursleden erover klaagden dat ze niet voldoende bij het dagelijkse bestuur werden betrokken en om meer openheid vroegen. Nu, ze kregen alle openheid. Gert van Dijkhuizen en Anke Oosterbaan bleven achter als enige twee bestuursleden. De roep om openheid werd echter niet gewaardeerd door sommige krachten binnen het stamboek. Van Dijkhuizen werd op weg naar huis klem gereden en met de dood bedreigd, waarna hij zijn functie neerlegde. Overgebleven bestuurslid Anke Oosterbaan zit het uit tot de algemene ledenvergadering, maar wordt daar bij in de wielen gereden door een door het kamp Jaap van der Meulen zelf georganiseerde ledenvergadering een paar dagen eerder.
De manier waarmee met mensen wordt omgegaan is er de afgelopen 2 jaar niet op vooruit gegaan. Op bestuurlijk niveau wordt niet gediscussieerd op beleid, maar wordt op de persoon gespeeld. Niet het stamboek en het Friese paard staan centraal, maar de bestuurlijke poppetjes. Zo zou Van der Meulen zijn belangen zo verstrengeld hebben dat hij geen goed voorzitter zou zijn, maar heeft hij in het verleden ook zelf wel personen aangevallen op hun gebrek aan bestuurlijke kwaliteiten. Oosterbaan lijkt nu het eerste officiële slachtoffer van de aanvallen op de persoon. Ze moet zich voor de rechter verantwoorden voor smaad jegens Van der Meulen, nadat ze de opgestapte voorzitter ervan betichte achter de bedreigingen te zitten. De rechtsgang van Van der Meulen is enigszins verrassend, hij moet als ex bedreigde toch weten dat je in het heetst van de emoties soms net iets teveel roept. Daar is met een goed gesprek ook wel uit te komen.
Goede gesprekken worden echter niet meer gevoerd binnen het stamboek, ook niet naar de leden toe. Eén van de leden, Sonja de Vries, zag zich onlang genoodzaakt om een rechtszaak tegen het stamboekbestuur te voeren. Hoewel het ging over het al dan niet toelaten van de hengst Abel Boszorg tot een verkort verrichtingsexamen, kwamen in de rechtszaal talloze feiten op tafel die aantonen dat de sfeer binnen het stamboek aardig verziekt is. Zo bleek de hengst in kwestie tijdens het verrichtingsonderzoek in 2004 al veel langere tijd een beenprobleem te hebben gehad dan het stamboek wil toegeven. ,,Er was niets te zien´´, aldus de stamboekwoordvoerder. Maar alle betrokken medewerkers in dienst van het stamboek, die het paard elke dag in de hand hadden, kregen wel een spreekverbod opgelegd jegens de eigenaar.
Zelfs op de forumsite, waar liefhebbers van het Friese paard over hun hobby kunnen praten, gaat het al lang niet meer over paarden. Je bent voor of tegen het op dat moment zittende bestuur. Maar het is oppassen geblazen, zelfs op de internetfora. Op het moment dat je naam bekend is, kan dat hele vervelende telefoontjes opleveren. Twee vooraanstaande Amerikaanse leden van het Stamboek werden al bedreigd. Hun paarden zouden worden afgemaakt als ze zich tegen het kamp Van der Meulen zouden keren. Een strijd die letterlijk wordt uitgevochten over de rug van het Friese paard. Uit liefde voor het paard schreven een aantal leden een brief naar het stamboeks beschermvrouwe Koningin Beatrix, in de hoop op sturing richting kalmere wateren. Een aantal Koningsgezinde leden stelde zelfs dat de Koningin zich maar moest terugtrekken uit het Friese wespennest. De voorwaarden voor een koninklijke titel vragen om een soort van onberispelijk gedrag en daar is eigenlijk geen sprake meer van. Het Koninklijk huis liet weten dat de Koningin de problemen binnen het stamboek ?onder de aandacht heeft´.
Een directer gevaar voor het voortbestaan van het stamboek komt van de aandacht die het Productschap Vee, Vlees en Eieren (PVE) heeft. Deze stamboekcontrolerende instantie volgt het stamboek al enige tijd kritisch. Per brief, telefonisch en in overleg is meermalen blijk van bezorgdheid gegeven. Kritische punten omvatten transparantie in keuringen en een open communicatie naar de leden. Leden kunnen in de praktijk nog worden genegeerd, in ieder geval totdat ze een rechtszaak aanspannen, bemerkingen van het PVE dienen wel ter harte te worden genomen. Theoretisch kan deze instantie de erkenning van het stamboek intrekken.
Het is de hoogste tijd dat er binnen het stamboek orde op zaken wordt gesteld. Een bestuurspolitiek van ?van dik hout zaagt men planken´ heeft het niet gered omdat het mensen alleen maar tegen elkaar in het harnas heeft gejaagd. Het wachten is op een bestuur van bruggenbouwers en politici die de verschillende kampen binnen het stamboek weer tot elkaar brengen. Wat de leden daarbij moeten beseffen is dat dat niet vanuit een nieuw bestuur alleen kan. Ieder afzonderlijk lid zal bij zichzelf te rade moeten gaan of hij of zij het stamboek een warm hart toedraagt of daar alleen maar bij betrokken is omdat met Friese paarden veel geld te verdienen is. Het stamboek moet af van bedreigingen en rechtszaken, want die brengen onoverzienbare schade toe. Die schade voorkomen kan alleen maar partijen constructief met elkaar kunnen praten. Indien de leden niet samen beginnen met het oppoetsen van het FPS imago, dan zal ze dat niet alleen hun koninklijke titel kosten, maar is de kans groot dat ze hun hele stamboek ten grave kunnen dragen.
Ingezonden tekst: Fabian Brockötter
